Bu da, bir millet kendinde bulunanı (güzel ahlak ve meziyetleri) değiştirinceye kadar Allah’ın onlara verdiği nimeti değiştirmeyeceğinden dolayıdır. Gerçekten Allah işitendir, bilendir” Enfal suresi ayet 53.

• Bu ayetin tefsirinde Ömer Nasuhi Bilmen me rhum şunları söyler: “Allahu Teala bir kavimdeki hali onlara verdiği nimet ve kudreti veya temiz yaratılışı değiştirmez o kavmi bunlardan mahrum bırakmaz (onlar kendi nefislerindekini) güzel halllerini çirkin haller le (değiştirmedikçe) binanealeyh bir millet Allahu Teala’nın hükümlerine riayet ettikçe, kendi güzel ahlak ve davranışlarını değiştirmedikçe kavuştuğu nimet ve kuvvet devam eder durur. Aksi takdirde ise nankörlük etmiş Allah’ın emrine aykırı harakettte bulunmuş olacağı için elbette ki, kavuşmuş olduğu güzel varlıktan er geç birgün mahrum kalacaktır. İşte islam tarihide bu hakikat için cok örnekle doludur. Vaktiyle müslümanlar islamiyet sayesinde pek çok güzel amellerde, haraketlerde bulunmuş oldukları için dünyanın hertarafında muvaffakiyetlere ulaşmışlar, pek parlak bir varlık göstermişlerdir. Bilehare aralarındaki dayanışma bozulmuş, bir kısmının ahlaki, davranışları değişmiş birtakım yabancı milletlerin kötü telkinlerine kapılmış oldukları için zayıf düşmüşler, varlıkları parçalanmış, eski kuvvet ve kudretleri yok olmaya yüz tutmuş, ülkeleri yabancı milletlerin ellerine geçmiştir. Bununla beraber müslümanlar, yine ümitsizliğe düşmemelidir, üzerlerine düşen kudsi vazifeleri yerine getirmeye calışmayı bir gaye, bir kurtuluş vesilesi bilmelidir, kusurlarından, ahlaksız haraketlerden kacınıp tövbekar bulunmalıdır. Doğuda batı da bulunan bütün müslümanlar kendi aralarındaki din kardeşliginin değerlerini bilerek mümkün olduğu kadar birbirlerine dayanmak, birbiri hakkında iyilik sever bir halde yaşamaya çalışmalıdır. Bu vesile ile islam aleminin yükselmesini, varlıgını korumaya muvaffak olmasını Allah’ın lütfundan bekleriz.

Artık insanlık için en birinci kurtuluş çaresi Cenabı hakkın dinine sarılarak bütün muvaffakiyetleri ondan beklemektir. Ve başarı Allat’tandır.

Ömer Nasuti Bilmen, Tefsiri.